Người tiêu dùng một phen mở cờ trong bụng sau khi giá dầu trên thị trường thế giới tiếp tục tụt dốc nhanh chóng. 

 

Sau khi Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) quyết định không giảm sản lượng khai thác dầu, giá dầu đã giảm một cách chóng mặt. Theo AFP, giá dầu thô của Mỹ giảm còn 67,75 USD/thùng và giá dầu Brent rớt xuống 71,25 USD/thùng, mức thấp nhất trong 4 năm qua. Tính từ tháng 6 đến nay, giá dầu đã tụt khoảng hơn 30%. “Việc OPEC quyết định giữ nguyên sản lượng là lý do chính khiến giá lao dốc khá nhanh. Từ đây đến cuối năm, giá dầu có thể sẽ còn giảm nữa”, ông Daniel Ang, một nhà phân tích thuộc hãng đầu tư Phillip Futures ở Singapore nhận định. Theo chuyên gia Ang, giá dầu thô ở Mỹ có thể giảm dưới mức 60 USD/thùng và dầu Brent có thể nằm ở mức 60 - 65 USD/thùng.

 

Trước viễn cảnh không mấy khả quan của giá dầu, giới chức và các chuyên gia Nga lo ngại nền kinh tế của nước này sẽ bị tổn hại. Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov hôm qua nhấn mạnh Moscow cần phải xem lại ngân sách chính phủ trong điều kiện giá dầu chỉ ở mức 80 USD/thùng thay vì 100 USD/thùng trong vài năm tới, theo hãng tin RIA-Novosti. Ông Maksim Oreshkin, người đứng đầu Cơ quan hoạch định chiến lược thuộc Bộ Tài chính Nga, cho rằng ngân sách nước này cần phải điều chỉnh để thích ứng với giá dầu mới. Giá dầu rơi dưới mức 70 USD/thùng có thể tác động tiêu cực đến Nga vì đồng ruble liên quan chặt chẽ với giá dầu và giá dầu càng giảm thì đồng ruble càng mất giá, từ đó kìm hãm ngành sản xuất dầu trong nước cũng như dẫn tới lạm phát leo thang, theo trang tin Rosbalt.ru dẫn lời bà Anna Kokoreva, chuyên gia phân tích thị trường tại Tập đoàn Alpari (Anh).

 

Giá dầu rớt khiến một số nhà xuất khẩu dầu đau đầu song mang lại niềm vui cho người tiêu dùng, nhất là ở Mỹ trong dịp lễ Tạ ơn. Giá dầu giảm kéo theo giá xăng giảm và như vậy người tiêu dùng có thể tiết kiệm được hàng tỉ USD. Theo tạp chí Forbes dẫn nguồn từ Cơ quan Thông tin năng lượng Mỹ (EIA), giá xăng bán lẻ tại thị trường Mỹ đã giảm xuống dưới 3 USD/gallon (1 gallon chừng 4 lít) và người tiêu dùng tiết kiệm được 32 xu/gallon so với năm ngoái. Cũng theo EIA, giá xăng sẽ tiếp tục lao dốc trong những tháng tới, xuống mức khoảng 2,8 USD/gallon hoặc thấp hơn. “Những gì tiết kiệm được tại các máy bơm sẽ được chi tiêu tại các khu mua sắm”, một chuyên gia kinh tế đúc kết.

 

Khu vực châu Á nói riêng cũng hưởng lợi không ít từ giá dầu giảm vì là nơi nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới. Người tiêu dùng tại Trung Quốc, nước tiêu thụ dầu lớn thứ hai trên toàn cầu, có thể sẽ có ít nhất một năm hoặc hơn hưởng giá cả hàng hóa thấp. Điều này sẽ giúp Bắc Kinh có thêm thời gian để nới lỏng chính sách tiền tệ, theo Julian Evans-Pritchard, một nhà kinh tế tại tổ chức tư vấn nghiên cứu kinh tế Capital Economics (Anh). Danh sách ăn theo giá dầu giảm còn có những nhà nhập khẩu dầu lớn khác ở châu Á như Ấn Độ và Indonesia.

 

Reuters cho hay sau quyết định vẫn duy trì trần sản lượng 30 triệu thùng dầu/ngày của OPEC, giá dầu, cổ phiếu và tiền tệ liên quan tới dầu đều sụt giảm đáng kể ở châu Á ngày 28.11. Các công ty năng lượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất. Chỉ số MSCI của thị trường châu Á - Thái Bình Dương giảm 0,7%. Tại thị trường Úc, chỉ số ASX/S&P 200 tụt 1,34% do hệ quả domino từ cổ phiếu các công ty năng lượng giảm mạnh, từ 10 - 16%, theo Reuters. Tại Anh, cổ phiếu của Tullow Oil giảm 7,2%, còn BP tụt 2,7%. AFP đưa tin cổ phiếu của Total ở thị trường Pháp mất 4,1%; còn ở Na Uy, cổ phiếu của Statoil rớt nhanh 4,4%. Thị trường Mỹ đóng cửa vì dịp lễ Tạ ơn nên tránh những tác động từ giá dầu giảm.

-------------------------

Nhiều chuyên gia nhận định việc giá dầu thế giới giảm sâu và vẫn đang tiếp tục giảm sẽ tác động mạnh đến kinh tế trong nước theo hướng thiệt nhiều hơn lợi.

 

Giá dầu trên thế giới đã liên tiếp giảm trong những ngày qua. Cụ thể, ngày 2.10 giá dầu WTI (giao sau tại New York, Mỹ) là 89,67 USD/thùng; giá dầu brent (tại London, Anh) là 93,33 USD/thùng. Đến ngày 5.11, giá dầu WTI ở Mỹ 77,19 USD/thùng; dầu brent ở London 82,82 USD/thùng; ngày 27.11 dầu WTI ở Mỹ 68,9 USD/thùng, dầu brent ở London 72,58 USD/thùng và phiên giao dịch sáng 29.11 dầu WTI tại Mỹ còn 65,69 USD/thùng, dầu brent tại London còn 70 USD/thùng.

 

 

TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế, nhận định giá dầu thế giới sẽ còn tiếp tục giảm do nguồn cung và cả các vấn đề liên quan đến chính trị. Hiện tại, giá dầu trên thế giới giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua, tương đương với mức giảm 30% so với trước. Việc này chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách vì kim ngạch xuất khẩu (XK) của cả nước sẽ giảm. "Theo tính toán của chúng tôi, XK dầu thô đạt giá 100 USD/thùng mới cân đối được xuất - nhập. Vì nguồn thu từ XK dầu thô giảm sẽ khiến ngân sách nước ta giảm và bội chi ngân sách tăng lên. Hiện nay, XK dầu thô đóng góp khoảng 10% ngân sách VN”, TS Long nói.

 

Phân tích thêm về việc giá xăng dầu thành phẩm giảm, ông Long tính toán mỗi năm VN nhập khẩu (NK) khoảng 12 triệu tấn xăng dầu, vị chi mỗi ngày cả nước sử dụng 38 triệu lít. Việc giá dầu thế giới giảm sẽ khiến chi phí đầu vào được kéo xuống, giá hàng hóa qua đó cũng thấp đi, tạo động lực cho kinh tế phát triển. Nhưng ngược lại, vì giá xăng dầu NK giảm nên thuế NK mà VN thu được từ xăng dầu cũng giảm theo.

 

"Với việc cả nguồn thu thuế NK xăng dầu và nguồn thu từ XK dầu thô đều giảm, tôi cho rằng ngân sách VN sẽ bị ảnh hưởng đáng kể", ông Long nhận định.

 

 

TS Hoàng Thọ Xuân, chuyên gia thương mại, cũng cho rằng nền kinh tế VN sẽ thiệt nhiều hơn là lợi từ việc giá dầu thế giới giảm. Trong đó, quan trọng là VN luôn cần nguồn ngoại tệ để bù đắp cho các khoản thâm hụt thương mại, nên việc nguồn thu từ XK dầu thô giảm sẽ tác động lớn đến cân đối ngoại tệ. Hiện nay, tỷ trọng XK dầu thô trong tổng kim ngạch XK của VN vẫn còn rất lớn và đóng vai trò quan trọng. Ngoài ra, VN cũng đang gia nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, nên việc giá dầu giảm có thể sẽ kéo theo giảm phát, khiến tăng trưởng toàn cầu chậm lại, tiêu dùng cũng suy giảm và chúng ta sẽ chịu các tác động từ tăng trưởng toàn cầu này, nhất là XK hàng hóa. Ông Xuân cũng lưu ý, khi chi phí sản xuất toàn cầu giảm sẽ khiến hàng hóa rẻ hơn. Hệ quả là hàng hóa nội địa của VN phải chịu áp lực lớn hơn từ sản phẩm ngoại nhập, bởi lâu nay chi phí sản xuất của VN đã rất cao.

 

Trong khi đó, TS Bùi Trinh, chuyên gia kinh tế, lại tỏ ý nghi ngờ rằng sản xuất VN sẽ hưởng lợi do giá xăng dầu NK giảm. “Qua nhiều đợt giảm giá xăng dầu trong nước vừa qua, tôi thấy tốc độ giảm giá hàng hóa hầu như không đáng kể. Thế nhưng, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 11 vừa qua do Tổng cục Thống kê công bố lại giảm mạnh nhờ đợt giảm giá xăng dầu mới nhất. Cơ quan thống kê công bố CPI vào ngày 25, nhưng tới ngày 20.11 cước vận tải cũng chưa giảm bao nhiêu. Như vậy, việc giá xăng dầu giảm liên tục trong thời gian qua ở VN không có sức lan tỏa, bởi thị trường vận hành không bình thường”, ông Trinh nhấn mạnh.

 

Đáng nói là trong lúc giá dầu thô thế giới giảm thì Bộ KH-ĐT lại đặt mục tiêu khai thác tăng thêm 1 triệu tấn dầu trong năm nay. “Để làm gì? Chắc chắn là để làm đẹp con số tăng trưởng kinh tế. Nên nhớ, việc khai thác dầu thô VN còn phải chia cho Nga 49% trong liên doanh. Vì thế, VN không chỉ mất một khoản tiền XK vì giá dầu thô giảm, mà còn phải mất thêm tài nguyên để bù đắp thâm hụt do giá giảm. Ngân sách giảm và tài nguyên mất đi. Đó là ảnh hưởng lớn nhất đến nền kinh tế. Việc khai thác dầu thô ồ ạt khi giá dầu thế giới giảm khiến tôi nhớ đến năm 2009, khi đó VN cũng rơi vào tình trạng tương tự như năm nay. Kết quả là sản lượng dầu tăng 10,3% nhưng giá trị XK chỉ tăng 9,1%. Tóm lại, nền kinh tế VN trong hoàn cảnh này là thiệt đơn, thiệt kép. XK giảm ảnh hưởng đến thu ngân sách và giá xăng giảm cũng không lan tỏa trong nền kinh tế”, TS Bùi Trinh phân tích.

 

 

Theo TS Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, giá dầu thế giới giảm sâu tác động hai mặt lên nền kinh tế VN: XK chịu thiệt, nhưng NK hưởng lợi, nhất là nhiều nguyên phụ liệu NK phục vụ cho sản xuất trong nước sẽ giảm.

 

Tuy nhiên, để biết rõ nền kinh tế VN lợi hay thiệt thì cần có cơ quan chức năng vào cuộc nghiên cứu, nhằm có những điều chỉnh chính sách kịp thời, bởi giá dầu thế giới dự báo sẽ còn tiếp tục giảm. Trong đó, quan trọng là điều chỉnh thu chi ngân sách theo hướng tăng thu giảm chi. Bên cạnh đó, ông Doanh cũng khuyến cáo các cơ quan chức năng cần thiết phải giám sát thị trường một cách chặt chẽ, tránh tình trạng giá xăng dầu liên tục giảm nhưng giá hàng hóa hầu như vẫn giữ nguyên như trong thời gian qua.

-------------------------

Theo Tổng cục Hải quan, từ tháng 1 - 10.2014, VN XK 7,61 triệu tấn dầu thô, tăng gần 10%, đạt kim ngạch 6,32 tỉ USD so với 5,95 tỉ USD cùng kỳ năm ngoái. Dầu thô đứng thứ 6 trong nhóm 10 mặt hàng XK lớn nhất của VN, sau điện thoại, hàng dệt may, máy tính, giày dép, thủy sản. Dầu thô của VN chủ yếu được XK sang Úc (1,96 triệu tấn), Nhật Bản (1,69 triệu tấn), Malaysia (836.000 tấn)... Đáng chú ý, VN xuất dầu thô qua Trung Quốc tăng tới 92,9% trong 10 tháng qua, đạt 1,33 triệu tấn.

 

XK dầu thô nhiều, nhưng VN cũng nhập một lượng lớn xăng dầu các loại. 10 tháng qua cả nước nhập 7,33 triệu tấn xăng dầu, trị giá 6,83 tỉ USD, so với cùng kỳ năm trước tăng 19,4% về lượng và 17,8% về giá trị. Xăng dầu NK chủ yếu có xuất xứ từ Singapore (2,33 triệu tấn, tăng 28,9%), Trung Quốc (1,38 triệu tấn, tăng 33,7%), Đài Loan (1,12 triệu tấn, tăng 4,4%), Hàn Quốc (547.000 tấn, tăng 39%)... Xăng dầu cũng nằm trong nhóm 10 mặt hàng NK có kim ngạch lớn nhất của VN. Như vậy, với việc XK 6,32 tỉ USD dầu thô, nhưng phải nhập 6,83 tỉ USD xăng dầu các loại, VN phải chịu thâm hụt thương mại ở mặt hàng này 510 triệu USD trong 10 tháng qua.

----------------------