Hiến kế ngăn Trung Quốc ở biển Đông

 Mỹ và các đồng minh, đối tác cần tăng cường chia sẻ thông tin tình báo hàng hải để tạo điều kiện cho việc đưa ra phản ứng đa phương trước bất kỳ sự cố nào

Bộ Ngoại giao Trung Quốc hôm 24-11 tỏ ra cay cú sau khi Mỹ kêu gọi nước này ngừng xây đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Bà Hoa Xuân Oánh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, lên giọng chỉ trích: “Bất kỳ ai ở bên ngoài Trung Quốc không có quyền đưa ra các tuyên bố vô trách nhiệm về hoạt động của chúng tôi. Hoạt động xây dựng của Trung Quốc nhằm cải thiện điều kiện sống trên đảo”!

Cùng ngày, Thiếu trướng Trung Quốc La Viện cũng lớn tiếng bác bỏ lời kêu gọi nêu trên của Mỹ. Phát biểu với Thời báo Hoàn Cầu, ông La ngang ngược biện minh Bắc Kinh “xây dựng cơ sở hạ tầng trên bãi đá Chữ Thập (thuộc quần đảo Trường Sa) chủ yếu để cải thiện cuộc sống của những binh lính đồn trú tại đó” và đòi “Mỹ tránh xa vấn đề này”.

Trước đó, người phát ngôn quân đội Mỹ kêu gọi Trung Quốc ngưng hoạt động cải tạo đá thành đảo khiến tình hình biển Đông thêm căng thẳng. Lời kêu gọi này được đưa ra sau khi tạp chí quốc phòng IHS Jane’s cho biết Bắc Kinh đang cải tạo trái phép bãi đá Chữ Thập thành một đảo nhân tạo dài 3.000 m và rộng 200-300 m, đủ để đặt một đường băng.

Chứng kiến những động thái trên, nhà nghiên cứu người Mỹ Robert Haddick đã đề xuất 6 sáng kiến nhằm ngăn chặn Trung Quốc bành trướng ở biển Đông. Viết trên tạp chí The National Interest hôm 24-11, ông Haddick cho rằng các nước trong khu vực cần khuyến khích, hỗ trợ hoạt động đánh bắt cá của ngư dân mình tại biển Đông và biển Hoa Đông, xem đây là ưu tiên hàng đầu về an ninh quốc gia. Điều này không chỉ ngăn cản sự lấn át của tàu cá Trung Quốc mà còn giúp các nước tăng cường sự hiện diện của lực lượng thực thi pháp luật, bảo vệ bờ biển tại những nơi có nhiều tàu cá của nước mình hoạt động. Muốn vậy, các nước cần có chính sách và dành ngân sách để hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật, bảo vệ bờ biển như tăng cường mua sắm tàu tuần tra…

Sáng kiến tiếp theo là các cơ quan hàng hải Mỹ (cả dân sự lẫn quân sự) cùng những nước đồng minh, đối tác tăng cường chia sẻ thông tin, các chuyến thăm viếng và hoạt động đào tạo đa phương. Việc trao đổi thông tin, kinh nghiệm hoạt động, chuyên môn kỹ thuật có chi phí tương đối thấp nhưng sẽ giúp các bên cải thiện năng lực hàng hải.

Ngoài ra, các nước này nên thiết lập một hệ thống chia sẻ thông tin tình báo hàng hải cơ bản, từ đó tạo điều kiện cho việc đưa ra phản ứng đa phương trước bất kỳ sự cố nào, đồng thời cho phép phân bổ hiệu quả các nguồn lực trong quá trình phản ứng.

Bên cạnh đó, nhà hoạch định chính sách của các nước tham gia hệ thống nêu trên cần chuẩn bị thủ tục và nhân sự để ứng phó với bất kỳ sự cố hoặc cuộc khủng hoảng hàng hải nào có thể xảy ra. Mục đích của sáng kiến thứ năm này là giúp các nước quản lý khủng hoảng một cách trơn tru và hiệu quả, đồng thời ngăn cản các đối thủ tiềm tàng lợi dụng khủng hoảng để tạo ra đòn bẩy cho mình.

Cuối cùng, cần mở rộng số quốc gia tham gia các sáng kiến kể trên, qua đó gia tăng tính hợp pháp và nỗ lực bảo vệ an ninh hàng hải, chủ quyền lãnh thổ và quyền tài phán ở biển Đông, biển Hoa Đông.
-------------------------
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ từ chức

Ngày 24-11, các quan chức Nhà Trắng xác nhận Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel đã từ chức theo yêu cầu của Tổng thống Barack Obama.

Theo báo New York Times, các quan chức Nhà Trắng cho biết ông Obama đã chấp nhận đơn từ chức của ông Hagel.

Các nguồn tin cho biết ông Obama muốn thay ông Hagel vì cho rằng cuộc chiến chống tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) đòi hỏi những kỹ năng khác biệt so với những gì ông Hagel có.

Sau khi được bổ nhiệm, ông Hagel giám sát chiến dịch rút binh sĩ Mỹ ra khỏi Afghanistan và quản lý Lầu Năm Góc trong thời điểm ngân sách quốc phòng Mỹ sụt giảm.

Tuy nhiên một quan chức Nhà Trắng nhấn mạnh trong hai năm tới, Bộ Quốc phòng Mỹ phải tập trung vào các ưu tiên khác.

Quan chức này khẳng định ông Hagel không bị sa thải. Chính ông đã cùng ông Obama thảo luận về tương lai của mình hai tuần trước đây. Và cả hai đồng ý rằng đã đến lúc ông Hagel cần ra đi để Lầu Năm Góc có một cuộc cải tổ.

New York Times dẫn lời một số nhà quan sát nhận định dù vì lý do gì đi nữa nhưng thời gian qua ông Hagel, một chính trị gia Đảng Cộng hòa, đã không hòa nhập được với đội ngũ của ông Obama.

Ông thường tỏ ra im lặng và chỉ trao đổi trực tiếp với ông Obama.

Truyền thông Mỹ cho biết ứng cử viên thay thế ông Hagel là cựu Thứ trưởng Quốc phòng Michele Flournoy và cựu Thứ trưởng Quốc phòng Ashton Carter.
-------------------------
Trung Quốc phản ứng xấu về đảo nhân tạo trên biển Đông

Ngày 24-11, Trung Quốc tiếp tục thể hiện thái độ tiêu cực trước chỉ trích của Mỹ với việc Bắc Kinh xây đảo nhân tạo trên vùng biển Đông Nam Á.

Cuối tuần trước, người phát ngôn quân đội Mỹ Jeffrey Pool lên tiếng yêu cầu Trung Quốc ngừng việc xây đảo nhân tạo trên Đá Gạc Ma thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Báo cáo của hãng IHS Jane’s Defense cho biết đảo nhân tạo này dài 3.000m và rộng 200-300m và Trung Quốc đang xây đường băng tại đây.

Theo Tân Hoa xã, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh tuyên bố một cách tiêu cực: “Các thế lực nước ngoài không có quyền đưa ra các tuyên vô trách nhiệm. Hoạt động xây dựng của Trung Quốc nhằm cải thiện điều kiện sống của các nhân viên trên đảo”.

Bà Hoa mô tả việc xây dựng “có thể giúp các nhân viên trên đảo thực hiện nghĩa vụ tìm kiếm và cứu nạn quốc tế”. Tờ Thời báo Hoàn Cầu cũng dẫn lời tướng quân đội Trung Quốc Luo Yuan cho rằng việc Trung Quốc xây đảo nhân tạo ở Đá Gạc Ma là “hợp pháp” và “sẽ không bị ảnh hưởng bởi các tuyên bố của Mỹ”.

Sau khi IHS Jane’s Defense công bố báo cáo về hoạt động xây dựng bất hợp pháp của Trung Quốc trên Đá Gạc Ma, nhiều chuyên gia quốc tế cảnh báo Bắc Kinh có thể sẽ xây căn cứ quân sự tại đây để thực hiện âm mưu chiếm đoạt biển Đông.
-------------------------
 Trung Quốc xây đập, Ấn Độ lo lắng

Trung Quốc đã khánh thành con đập chính tại trạm thủy điện Zangmu (Tạng Mộc) trên sông Brahmaputra (còn gọi là Yarlung Zangbo) ở Tây Tạng ngày 23-11.

Đập thủy điện này có mức đầu tư 1,5 tỉ USD, nằm ở độ cao 3.300 m so với mực nước biển. Với tổng công suất lên đến 510.000 KW, đây là đập thủy điện lớn nhất được xây dựng trên cao nguyên Tây Tạng. Ấn Độ và Bangladesh lo ngại con đập này sẽ gây ra lũ quét, sạt lở, ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu người dân ở hạ nguồn.

Theo tờ The Times of India, Ấn Độ đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về việc xây đập trên sông Brahmaputra - một trong những con sông lớn chảy từ dãy Himalaya. Đáp lời, Bắc Kinh luôn khăng khăng rằng kiểm soát được con đập và cần tập trung vào việc sản xuất điện, dĩ nhiên sẽ tiềm ẩn chút hiểm nguy. Thế nhưng, một số nguồn tin cho rằng đến lúc này, các quan chức Ấn Độ đã thỏa mãn với cách giải thích của Bắc Kinh mà không nhận ra đập thủy điện thực sự ảnh hưởng lớn đến dòng chảy của con sông đổ vào bang Arunachal Pradesh và các khu vực khác ở Đông Bắc Ấn Độ.

Các nhà hoạt động vì môi trường phản đối dự án nêu trên vì nó làm đảo lộn hệ sinh thái mong manh ở Tây Tạng, trong khi khu vực này ít nhu cầu điện năng bởi công nghiệp không phát triển. Giới phân tích cảnh báo nếu Ấn Độ không phản ứng kịp thời hoặc chậm trễ trong việc nghiên cứu sâu rộng tác động của đập thủy điện trên sông Brahmaputra, Trung Quốc sẽ xây tiếp 4 đập thủy điện nữa.
-------------------------
Iran tiếp tục dựa vào Nga, Trung Quốc

 Giới chức Iran hôm 24-11 cho biết đã chuẩn bị kế hoạch thay thế trong trường hợp vòng đàm phán thứ 10 với nhóm P5+1 (Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc) diễn ra ở thủ đô Vienna - Áo không đạt được thỏa thuận cuối cùng.

 Một quan chức cao cấp Iran lấp lửng: “Dĩ nhiên chúng tôi có kế hoạch B. Tôi chưa thể tiết lộ chi tiết nhưng chúng tôi luôn có quan hệ tốt đẹp với Nga và Trung Quốc. Lẽ tự nhiên là khi cuộc đàm phán thất bại, chúng tôi sẽ tăng cường hợp tác với bạn bè và tạo cho họ nhiều cơ hội ở thị trường có tiềm năng cao của Iran”.

Hy vọng đạt được thỏa thuận trước thời hạn chót 24-11 gần như không có, nhất là sau khi đại diện Iran và Mỹ thừa nhận hai bên còn khoảng cách xa về một giải pháp toàn diện nhằm bảo đảm chương trình hạt nhân của Iran vì mục đích hòa bình để đổi lấy sự dỡ bỏ lệnh trừng phạt của phương Tây. Một số nguồn tin ngoại giao xác nhận các bên sẽ gặp lại vào tháng sau để cố gắng giải quyết mối căng thẳng suốt 12 năm qua này. Tuy nhiên, trong thời gian chờ đợi, Iran sẽ không được nới lỏng thêm lệnh trừng phạt.

Theo hãng tin Fars, Trung Quốc là nước mua dầu lớn nhất của Iran. Trung Quốc cũng là một trong vài quốc gia tiếp tục nhập số lượng lớn hàng xuất khẩu của Iran, bất chấp Mỹ và Liên minh châu Âu siết chặt lệnh trừng phạt 3 năm qua. Trong khi đó, Nga bán vũ khí, xây dựng nhà máy điện hạt nhân và có thể cung cấp cả công nghệ cho Tehran.
-------------------------