Người dân mua đất giá 20 triệu đồng một mét vuông nhưng khi bị giải tỏa, thu hồi thì nhà nước đền bù 2 triệu đồng.

Sáng 18-9, trong ngày làm việc tiếp theo của phiên họp thứ 17 của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tại TP.HCM, các đại biểu có ý kiến về báo cáo tình hình giải quyết khiếu nại tố cáo của Chính phủ trong năm 2014.

Theo báo cáo của Chính phủ thì tình hình khiếu nại, tố cáo trong năm 2014 giảm về số vụ việc tuy nhiên khiếu nại đông người lại tăng lên.

Theo báo cáo, cả nước có hơn 81.000 đơn khiếu nại và 19.000 đơn tố cáo, tuy nhiên có đến 59% số đơn khiếu nại và 63% đơn tố cáo sai.

Phát biểu về báo cáo của Chính phủ, ông Nguyễn Bá Thuyền, đại biểu quốc hội (ĐBQH) tỉnh Lâm Đồng cho rằng việc giảm khiếu nại tố cáo không hẳn là do Chính phủ làm tốt công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo mà còn có lý do là nền kinh tế đi xuống, các dự án không thể tiếp tục thực hiện nên việc phát sinh mâu thuẫn trong đền bù giải tỏa không có và số vụ khiếu nại giảm.

Đề cập về số liệu cho rằng các đơn khiếu nại tố cáo sai ông Thuyền nói thực tế công tác tiếp công dân cho thấy dân đi khiếu nại không bao giờ sai cả. Họ bức xúc đủ đường nhưng do cán bộ không giải quyết, vì giải quyết cái này có hậu quả khác nên cứ đùn đẩy cho nhau dẫn đến giải quyết không thỏa đáng.

“Khi làm Quốc lộ 20, sau giải phóng mặt bằng, cán bộ động viên dân chờ nhưng đường làm xong không bồi thường cho ai hết. Rồi cán bộ lại bảo dân không đồng ý thì kiện ra tòa. Mà tâm lý người dân cho ra tòa là kiện quan nên e ngại. Chứ nếu dân kiện thì thế nào cũng thắng vì chính quyền sai rồi”, ông Thuyền nói.

Về giải pháp giải quyết vấn đề khiếu nại tố cáo, các đại biểu cho rằng đó chỉ là cái ngọn, cái gốc là chính sách pháp luật không đồng bộ, không phù hợp với thực tiễn.

Thực tế, có người dân đi mua đất với giá 20 triệu đồng một mét vuông nhưng khi bị giải tỏa, thu hồi thì nhà nước đền bù 2 triệu đồng. “Đền bù như thế thì bố ai chịu được”, ông Thuyền nói.

Ông Nguyễn Sỹ Cương (Đoàn ĐBQH Ninh Thuận) cho rằng lâu nay dân làm gì sai thì xử lý đến nơi đến chốn nhưng cán bộ làm sai, cơ quan nhà nước làm sai thì không thấy xử lý gì cả.

Theo ông Cương, nếu giải quyết rốt ráo thì người dân đã không khiếu nại lên cấp trên.

Các đại biểu cũng cho rằng việc giải quyết đơn thư khiếu nại của các cơ quan nhà nước là chưa hết trách nhiệm, nhất là người đứng đầu.  Luật tiếp công dân quy định là người đứng đầu cơ quan nhưng thực ra lãnh đạo không giải quyết, toàn đẩy cho cán bộ cấp dưới.

Các đại biểu cũng cho rằng cần làm tốt ông tác tuyên truyền giúp dân khởi kiện ra tòa càng nhiều càng tốt, đã làm sai thì quan cũng phải bồi thường.

Sai do năng lực hay cố tình?

Ông Chu Sơn Hà (Đoàn ĐBQH Hà Nội) cho rằng báo cáo của Chính phủ như thế là chưa phù hợp và có vẻ như đánh giá năm nào cũng đúng. Bà Trương Thị Ánh (Đoàn ĐBQH TP.HCM) thì cho rằng báo cáo như thế này để năm nào cũng đúng hết.

Dẫn chứng báo cáo của Chính phủ cho rằng 26% đơn tố cáo và 41% đơn khiếu nại có đúng có sai, ông Cương đặt câu hỏi: Tại sao Chính phủ không phân tích xem đội ngũ cán bộ ở cấp nào làm sai, làm sai do năng lực kém hay do cố tình làm sai.

“Sau khi rà soát thì thấy việc giải quyết có bao che tiêu cực hay không, từ những phân tích như vậy mới đưa ra đánh giá cụ thể chứ báo cáo thế này thì rất chung chung”, ông Cương nói.

Theo Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, sự gia tăng các đoàn khiếu kiện đông người cũng như sự chống đối quyết liệt đối với người thi hành công vụ trong năm vừa qua là thực trạng đáng báo động, thể hiện sự phản ứng của người dân đối với hoạt động kém hiệu quả và thiếu trách nhiệm của một số cơ quan, cá nhân trong quản lý nhà nước cũng như trong công tác khiếu nại tố cáo.

Do đó Uỷ ban Pháp luật đề nghị Chính phủ rà soát để đánh giá sát hơn thực tế tình hình khiếu nại tố cáo trong năm qua và dự báo tình hình khiếu nại tố cáo trong thời gian tới, nhất là những vụ việc phức tạp, bức xúc do thực hiện chính sách thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng hoặc cán bộ còn thể hiện sự tham nhũng tiêu cực, từ đó có biện pháp phù hợp hạn chế phát sinh khiếu nại tố cáo.