Liên quan đến ý tưởng ứng dụng công nghệ di động trong quản lý giao thông vừa được một số đơn vị nghiên cứu đề xuất lên Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, PV Dân trí đã có cuộc trao đổi với Tiến sỹ Trần Hữu Minh - Chuyên gia đánh giá tác động giao thông vận tải, Trường ĐH Giao thông Vận tải (GTVT)..

 

Trước đây các công nghệ truyền thống thường là các camera đặt cố định trên đường, các cảm biến, lắp đặt dưới mặt đường..., các thiết bị cảm biến này có thể báo về trung tâm điều khiển mỗi khi có phương tiện qua lại, các thiết bị cảm biến cũng có thể giúp xác định số phương tiện thông qua một mặt cắt, qua đó trung tâm điều khiển có thể biết được mức độ tắc nghẽn tại từng khu vực nhất định. Cách thức này yêu cầu chi phí bảo trì bảo dưỡng khá lớn.

 

Trong thời gian gần đây, các công nghệ mới dựa trên các dữ liệu từ phương tiện vận tải, điện thoại di động đã mở ra một cơ hội mới trong việc quản lý điều hành giao thông. Công nghệ này sử dụng các thiết bị thu nhận để thu thập các sóng điện thoại di động, thiết bị định vị vệ tinh trên xe qua các kết nối internet không dây (wireless) và kết nối không dây tầm gần (bluetooth)... Các dữ liệu này được sử dụng để xác định các điều kiện giao thông trên đường, trên cơ sở đó có thể hoặc cung cấp ngay thông tin đó cho người tham gia giao thông, hoặc giúp các nhà quản lý ra các quyết định phù hợp nhất cho từng điều kiện giao thông cụ thể. Công nghệ này tiết kiệm rất nhiều chi phí.

 

Người dân ở các nước phát triển đã được thụ hưởng lợi ích rất to lớn từ công nghệ mới này. Ở Việt Nam, việc ứng dụng các công nghệ khoa học mới trên vào trong quản lý điều hành giao thông là xu hướng đúng và rất cần thiết.

 

 

Do công nghệ thu nhận tín hiệu sóng điện thoại rất hữu ích trong việc dự báo thời gian đi lại, nhưng không cho biết các thông tin quan trọng khác như hệ số sử dụng ghế xe, lưu lượng giao thông... Đôi lúc công nghệ sóng điện thoại không thể phân biệt giữa hai tình huống một chiếc xe đang đỗ trong bãi xe và một chiếc xe đang bị tắc trong dòng giao thông. Hoặc công nghệ mới cũng gặp khó khăn trong việc phân biệt sóng điện thoại từ một nhóm người trên xe buýt với một nhóm người đang chờ qua đường tại một nút giao thông... Bởi vậy đây là một công cụ bổ sung chứ không thay thế hoàn toàn các phương tiện truyền thống.

Vấn đề bảo mật thông tin cá nhân cũng sẽ cần được lưu ý. Mặc dù các thông tin thu thập là không định danh và không gắn với một cá nhân cụ thể, người dân vẫn cần được biết chính xác thông tin của họ sẽ được sử dụng như thế nào (qua website/qua ứng dụng điện thoại di động)? Những thông tin nào được sử dụng? (tốc độ dòng giao thông/vị trí)...

 

Công nghệ mới chỉ phát huy tối đa tác dụng nếu công chúng được tiếp cận rộng rãi và dữ liệu được tiêu chuẩn hóa với đủ lượng thông tin cần thiết. Các vấn đề lưu trữ dữ liệu bao lâu, dùng như thế nào cần được làm rõ, các khu vực sóng tín hiệu yếu cũng vẫn đang là rào cản vì thông tin sẽ có độ tin cậy thấp.

 

Bởi vậy, có thể thấy cần có quy định cụ thể về nội dung, định dạng, thu thập, xử lý số liệu và quyền tiếp cận của công chúng, các giải pháp quỹ thuật, gia tăng hình phạt cho những trường hợp sử dụng dữ liệu không đúng mục đích, tăng cường nhận thức về bảo mật thông tin cá nhân cho cộng động và các bên có liên quan...

 

Bản chất công nghệ này là thu nhận những thông tin không định danh từ điện thoại di động, các thiết bị định vị... để xây dựng lên một hệ dữ liệu về giao thông như tốc độ hiện tại, mức độ tắc nghẽn, qua đó giúp quản lý điều hành giao thông tốt hơn, cũng như giúp người dân ra các quyết định đi lại hợp lý hơn.

 

Đối với công nghệ này chỉ cần biết một số điện thoại đang di chuyển như thế nào theo không gian và thời gian, chứ không cần biết số điện thoại cụ thể, cũng không cần biết ai là người chủ sở hữu....

 

Không có thông tin cá nhân nào được thu thập, cũng hoàn toàn không có việc giám sát cá nhân từng người qua sóng điện thoại vì hệ thống không biết họ là ai, bởi vậy người dân có thể yên tâm về việc này.

 

Tại Việt Nam, trên các tuyến đường cao tốc, đã áp dụng một số công nghệ truyền thống để thu thập thông tin về điều kiện giao thông phục vụ mục đích quản lý GTVT chẳng hạn như hệ thống camera kết nối về trung tâm điều khiển tại một số đường cao tốc mới đưa vào sử dụng.

 

Một trong những ưu điểm lớn của công nghệ sử dụng dữ liệu từ điện thoại di động/thiết bị định vị... là giúp cung cấp các thông tin nhanh chóng đến nhà quản lý và người dân để họ có thể ra các quyết định đi lại hợp lý nhất cho bản thân từng người (có đi hay không, khi nào đi, đi bằng phương thức vận tải gì....), giúp góp phần điều tiết nhu cầu đi lại một cách chủ động (người dân có thể lên kế hoạch đi lại một cách hiệu quả, chứ không thụ động đi ra đường và đi theo dòng giao thông, tiếp tục đi vào những chỗ tắc nghẽn nghiêm trọng như hiện nay).

 

Như đã trao đổi phần trước, công nghệ này có rất nhiều lợi thế, tuy nhiên cũng còn nhiều việc cần phải làm phía trước. Nếu Việt Nam giải quyết được các thách thức trên một cách hiệu quả và hợp lý, chắc chắn đây sẽ là một bước tiến ngoạn mục trong việc tổ chức quản lý giao thông, góp phần làm giao thông an toàn hơn, hiệu quả hơn, giảm thiểu ảnh hưởng đến môi trường từ GTVT.