Trong vai một người dân đi làm thủ tục đổi hộ chiếu để ra nước ngoài, tôi có mặt ở Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh Công an tỉnh Thanh Hóa tại địa chỉ số 18 Lê Hồng Phong, TP.Thanh Hóa. Vừa dừng chân trước lối vào, một đội ngũ “cò” đổi hộ chiếu khá đông đảo vây riết lấy tôi rồi hỏi: “Đi làm hộ chiếu à, em có ảnh chưa đưa anh làm cho” hay “Nếu có ảnh rồi thì đưa chứng minh đây, anh đi làm hồ sơ cho”…

 

Sau đó, chọn một quán trà đá bên đường dừng chân, tôi có dịp tìm hiểu toàn bộ những việc làm của “cò” đổi hộ chiếu. Một “cò” lân la gạ gẫm tôi: “Muốn làm nhanh để anh làm cho, chứ nộp hồ sơ rồi ngồi chờ thì biết đến bao giờ mới được lấy!”. “Cò” rao giá: “Làm bình thường 10 ngày, làm nhanh 3 ngày là có hộ chiếu”. Tôi hỏi về dịch vụ đổi hộ chiếu: “Giá cả là bao nhiêu”. “Cò” chậm rãii: “Làm nhanh giá 1 triệu đồng, làm bình thường 300, có giá chung hết rồi em ạ”.

 

Rồi “cò” hất cằm bảo tôi: “Đưa chứng minh anh đi làm cho”. Lấy lý do kéo dài thời gian, tôi trả lời: “Em không mang theo ảnh”. “Cò” nói: “Đưa CMND anh ra hiệu ảnh anh rửa cho 4 tấm 4x6”. Tôi buồn bã trả lời : “Toàn bộ giấy tờ bạn em đang cầm, bọn em đi làm hộ chiếu 4 người, em xuống trước, còn 3 bạn nữa đang xuống sau, em chờ bạn xuống rồi cùng làm luôn”.

 

Sau một vài hiệp “giao lưu chém gió”, lúc này “cò” mới tiết lộ một bí mật khiến tôi hết sức ngạc nhiên: “Làm nhanh có dấu làm nhanh”. Tôi sửng sốt hỏi: “Dấu làm nhanh là thế nào?”. “Cò” trả lời thẳng thắn: “Làm nhanh có ký hiệu riêng của làm nhanh, dấu làm nhanh do cán bộ đóng dấu vào tờ biên nhận”. Khi tôi hỏi: “Nếu em tự nộp hồ sơ sẽ lâu hơn phải không”, “cò” trả lời: “Khó chứ lâu gì, không nộp được hồ sơ”.

 

 

Những người đi làm hộ chiếu nếu đồng ý nhờ “cò”, buộc phải đưa toàn bộ hồ sơ, giấy tờ cá nhân cho “cò”. Lúc này, “cò” sẽ bất ngờ tăng thêm giá cả không theo như thỏa thuận lúc ban đầu, buộc người làm hồ sơ “đâm lao thì phải theo lao”. Theo thỏa thuận, “cò” sẽ làm mọi thủ tục từ viết hồ sơ cho đến việc chụp ảnh, mỗi một tờ kê khai lý lịch được “cò” photo ra bán với giá 20.000 đồng, 4 ảnh 4x6 giá 40.000 đồng. Công viết hồ sơ được “cò” tính riêng.

 

Trong quá trình viết hồ sơ, “cò” sẽ tìm ra những lỗi sai của CMND như cũ, rách, hết hạn, ép lụa, ảnh mờ, ảnh bị lệch, nhòe mực…, rồi nói với khách hàng: “Chứng minh đã bị hư hỏng, có mang hồ sơ vào trong kia thì cũng bị loại ra, không thể làm thủ tục cấp hộ chiếu được, phải làm lại chứng minh mới thôi”. “Cò” rao giá 500.000 - 600.000 đồng để làm lại một CMND mới chỉ trong vòng một buổi sáng. Nhiều người dân do tâm lý muốn giải quyết cho nhanh công việc nên gật đầu đồng ý với giá làm lại chứng minh mới do “cò” đưa ra.

 

Khi câu chuyện giữa tôi và một “cò” làm CMND đang diễn ra sôi nổi, thì phía bàn trà đá bên cạnh, một chị tuổi trung niên đang nài nỉ, xin “cò” hạ giá tiền làm lại CMND. Tôi nghe rõ tiếng van xin: “Em xin anh, em nhà nghèo xin anh bớt xuống cho em, em không có nhiều tiền, em sang bên đó (nước ngoài - PV) cũng chỉ đi làm thuê ôsin thôi mà”.

 

 

Đó khẳng định của Đại tá Nguyễn Thanh Tùng -Trưởng Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh Công an tỉnh Thanh Hóa khi tôi đem câu chuyện chợ “cò” làm hộ chiếu, CMND ra trao đổi với ông. Ông Tùng bộc bạch: “Không có chuyện móc nối giữa “cò” với cán bộ để làm hộ chiếu. Cán bộ của phòng không được tiếp tay cho “cò” và phòng không tiếp nhận tờ kê khai của người đi làm hộ chiếu nhờ người bên ngoài viết. Những trường hợp không viết được tờ kê khai cán bộ của phòng sẽ viết hộ. Việc “cò” rêu rao làm nhanh hộ chiếu với giá 1 triệu đồng, làm nhanh CMND chỉ là thủ đoạn để lừa bịp người dân”.