Là đồng minh thân cận nên cả Mỹ và Anh đều khẳng định châu Á sẽ là ưu tiên trong chính sách ngoại giao của hai nước này thời gian tới.
Châu Á-Thái Bình Dương là ưu tiên của Mỹ
Xoay trục sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương vẫn là một trọng tâm trong chính sách đối ngoại của Mỹ, thông điệp này đã được ứng cử viên chức Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter khẳng định.
Ông Ashton Carter phát biểu trong cuộc điều trần ngày 4/2 về chức Bộ trưởng Quốc phòng tại Ủy ban Quân lực Thượng viện cho biết tái cân bằng với châu Á tiếp tục là một điểm nhấn quan trọng cho dù sức mạnh quân sự và ngoại giao của Mỹ hiện đang bị căng trải do các diễn biến tình hình tại khu vực Trung Đông và Ukraine.
Nói về vai trò của châu Á-Thái Bình dương với Mỹ, ông Carter cho rằng Mỹ đã góp phần duy trì được hòa bình và ổn định tại khu vực này trong nhiều thập kỷ qua. Ông Carter cũng tuyên bố ủng hộ kế hoạch của Tổng thống Obama rút toàn bộ lính Mỹ khỏi Afghanistan vào năm 2016.
Tuy nhiên, từ bài học rút quân khỏi Iraq và thực tế nước này hiện vẫn chưa thoát khỏi nội chiến triền miên, ông Carter cho biết ông sẽ can thiệp thuyết phục Tổng thống Obama thay đổi chính sách nếu diễn biến tình hình tại Afghanistan có chuyển biến.
Với Ukraine, người được dự báo sẽ dễ dàng được phê chuẩn làm Bộ trưởng Quốc phòng cho biết ông ngả theo hướng tăng cường viện trợ quân sự, trong đó gồm cả việc bán các vũ khí sát thương, giúp Ukraine tăng cường khả năng tự vệ.
Liên quan tới cuộc chiến chống nhóm vũ trang "Nhà nước Hồi giáo" (IS) tự xưng, ông Carter tuyên bố thuần túy đánh bại nhóm chủ chiến này là không đủ mà Washington cần phải đạt được một thắng lợi mang tính lâu dài.
Theo đề xuất của ông Carter, song song với chiến dịch quân sự tiêu diệt nhóm IS ở Iraq và Syria, Mỹ cần phải giúp tạo ra các điều kiện để lật đổ chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Tăng cường huấn luyện và trang bị cho các lực lượng đối lập ở Syria là một trong những biện pháp cụ thể được ông Carter nêu ra.
Tàu tuần duyên tàng hình được Mỹ triển khai đến Singapore
Anh điều quân đến châu Á
Để đối phó với những thách thức an ninh đang gia tăng, bảo vệ lợi ích và đồng minh trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, Anh đang có kế hoạch triển khai quân tại khu vực này.
Thông tin này được tạp chí Jane's dẫn lời Bộ trưởng Ngoại giao Anh, ông Philip Hammond khi ông đang ở Singapore cuối tháng 1/2015 vừa qua. Cụ thể, Anh chuẩn bị triển khai quân lính và khí tài cần thiết để bảo vệ lợi ích của Anh và các đồng minh trong khối FPDA tại Đông Nam Á trong bối cảnh xảy ra khủng hoảng ở châu Á - Thái Bình Dương trong tương lai.
FPDA - Thoả thuận quốc phòng 5 nước gồm Anh, Úc, Malaysia, New Zealand và Singapore. FPDA được thành lập vào năm 1971, là hiệp ước quốc phòng đa phương còn tồn tại ở Đông Nam Á. Theo nội dung trong hiệp ước, bất cứ cuộc tấn công nào vào các thành viên FPDA sẽ nhận lấy đòn giáng trả từ khối.
Theo ông Philip Hammond "có rất nhiều yêu sách về lãnh thổ tại khu vực" và nói ông thất vọng với việc hoà giải diễn ra chậm chạp bất chấp sự liên kết kinh tế đang tăng lên.
Đồng thời ông cũng lưu ý rằng các cường quốc bên ngoài khu vực đang chú ý đến các nguy cơ an ninh tiềm năng tại châu Á, nhưng cho rằng tất cả các vấn đề cần được giải quyết thông qua đối thoại và phù hợp với luật pháp quốc tế.
Dù sẽ đưa quân đến châu Á-Thái Bình Dương để bảo vệ đồng minh nhưng ông Hammond khẳng định, Anh không đứng về bên nào trong các tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông và biển Hoa Đông, nhưng bác bỏ việc áp đặt luật lệ dựa trên sức mạnh quân sự ở châu Á, và cho rằng những tranh chấp lãnh thổ ở khu vực này nên được giải quyết theo các quy định quốc tế.
"Điều quan trọng đối với sự ổn định trong khu vực, và cho sự toàn vẹn của hệ thống luật pháp quốc tế, là các tranh chấp trong khu vực nên được giải quyết không phải bằng vũ lực hoặc ép buộc mà thông qua đối thoại và phù hợp với luật pháp quốc tế", ông Hammond nói.
Đảm bảo an ninh ở châu Á, nơi có đến gần 5.000 tỉ USD hàng hoá thông thương qua Biển Đông mỗi năm là trách nhiệm của nước Anh và các đồng minh, ông Hammond nhất mạnh.
Dẫn chứng cho mối quan hệ thân thiết với khu vực, ông Hammond đã nhắc lại việc Anh điều chiến hạm HMS Daring và hàng không mẫu hạm HMS Illustrious tham gia khắc phục hậu quả siêu bão Hải Yến tại Philippines cuối năm 2013, tàu nghiên cứu HMS Echo cùng tàu ngầm hạng nặng Tireless tham gia chiến dịch tìm kiếm chiếc máy bay MH370 của Malaysia hồi tháng 3/2014..."
Theo nhận định của Jane's, bài phát biểu của ông Hammond tại Singapore là lần đầu tiên FPDA đề cập đến tranh chấp ở Biển Đông. Về thực chất, bài phát biểu của Ngoại trưởng Hammond về việc Anh sẵn sàng triển khai các lực lượng quân sự đến châu Á là phản ánh ý định của Anh qua Báo cáo Chiến lược quốc gia về an ninh hàng hải, xuất bản tháng 5.2014.
Trong nội dung của báo cáo này gồm có "những lợi ích đáng kể về chính trị và kinh tế trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương" và mối quan tâm đặc biệt của Anh với những diễn biến phức tạp về vấn đề an ninh, ổn định tại Biển Đông.