Tháng 4, với cái nắng gắt, băng qua những đèo dốc cao su dọc theo QL 20, chúng tôi tìm về huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai để gặp Trung tá Nguyễn Kim Cương - vị anh hùng của người dân vùng đất nơi đây. Ấn tượng đầu tiên của chúng tôi khi gặp ông chính là cái khí thế, tinh thần bất khuất của một người lính, người quân nhân từng trải qua bao khó khăn, gian khổ trong cuộc chiến chống Mỹ xâm lược. Đôi mắt sắc bén, dáng người rắn rỏi, một khí phách can trường và cách nói chuyện hài hước là những gì mà người đối diện cảm nhận được. Hơn một nửa đời người, vị Trung tá già đã gắn bó với Đồng Nai. Mọi hang cùng, ngõ hẻm của vùng đất này hầu như đã in đậm dấu giày của ông. “Tôi không phải dân gốc nơi đây. Thế nhưng, hơn nửa cuộc đời, tôi đã gắn bó, có nhiều kỉ niệm buồn vui không thể quên với miền đất này. Đây chính là ngôi nhà thứ 2 của tôi”- ông Chín Cương chia sẻ.

 

Ông Chín Cương - cái tên mà người dân miền Định Quán, Đồng Nai thân mật dành cho vị Trung tá đáng kính. Ông sinh ra tại Bà Điểm, Hóc Môn, nhưng năm 13 tuổi, tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc thôi thúc ông băng rừng, tìm đến cách mạng. Rồi khi chiến tranh nổ ra, ông cùng những người đồng đội của mình băng rừng, vượt suối, trải qua bao gian khó, nguy hiểm chiến đấu để bảo vệ Tổ quốc. Khi miền Nam hoàn toàn giải phóng,  Chín Cương về xây dựng vùng đất mới của huyện Tân Phú. Năm 1978, ông giữ chức Trưởng CA huyện Tân Phú với hàm Thiếu tá.

Huyện Tân Phú ngày ấy rộng lớn, hoang sơ, người dân thưa thớt với những dải rừng bạt ngàn. Đất rộng người thưa, đèo dốc chập trùng, cây cối rậm rạp khiến Tân Phú trở thành vùng đất đầy thuận lợi cho những nhóm tội phạm hoạt động. Trung tá Chín Cương cho biết, mỗi khi đi xuống khảo sát địa bàn, ông phải mất một ngày trời ròng rã. Có những lúc thời tiết ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng đảm nhiệm trọng trách quan trọng mà cấp trên giao phó, ông tự sốc lại tinh thần làm việc, cố gắng vượt qua mệt mỏi để bám sát cuộc sống của nhân dân.

 

Địa bàn rộng lớn, nhiều luồng dân di cư vào khiến việc kiểm soát nhân khẩu vô cùng khó khăn. Thời điểm ấy, để giữ vững an ninh trật tự trên địa bàn, ông cùng những cộng sự của mình phải nếm mật nằm gai, chấp nhận cuộc sống xa vợ con để mang lại bình yên cho nhân dân. Có những đêm dài thức trắng, giấc ngủ vừa kéo đến, nghe một tiếng nổ vọng ra từ khu vực nào đó trong vùng, ông lại lên đường. Băng rừng lội suối nhiều ngày liền, đến được nơi có tiếng nổ thì ông lại thở phào nhẹ nhõm bởi đó chỉ là một vụ săn thú hoang.  

 

“Mỗi ngày, tôi đi từ đồi này sang đồi khác, cùng nhân dân làm nương rẫy, dạy cái chữ cho con em của họ. Ngoài việc bảo đảm an ninh trật tự cho quần chúng nhân dân, những lúc bình yên, chuyện học tập, chăm lo đời sống tinh thần của bà con cũng được chúng tôi quan tâm và sát sao theo dõi”. Mùa khô nắng nóng kéo dài, đất nẻ chân chim, mỗi khi mưa, nước trút xuống dai dẳng. Tuy vậy nhưng nhờ chịu thương chịu khó, đối mặt với thử thách của thiên nhiên, người dân vùng Tân Phú cũng có một cuộc sống no đủ.

Sau gần 10 năm cùng đồng đội và anh em chinh phục vùng đất mới, cuối cùng niềm hạnh phúc mà ông mong đợi đã đến. Trẻ em được cắp sách đến trường, nhiều tuyến đường trọng điểm của huyện đã được Nhà nước và nhân dân cùng sửa sang, tu bổ. Hệ thống nước từ thủy điện về cung cấp đủ nước sạch cho sinh hoạt và tiện cho việc tưới tiêu, chăm sóc vườn tược của các hộ gia đình. Địa phương được hỗ trợ các chính sách phát triển kinh tế nên người dân ngày càng hăng say lao động hơn. Mỗi vụ mùa thu hoạch, nhà nhà, người người nườm nượp vui vẻ, phấn chấn nói cười khiến Trung tá Chín Cương cũng vui lây.

 

Đất lành chim đậu, nhận thấy vùng đất Tân Phú có nhiều điều kiện để phát triển kinh tế nên dân cư từ các khu vực lân cận càng đổ về nhiều hơn, những làng bản mọc lên khắp các ngóc ngách núi đồi. Nương rẫy được người dân khai phá, những chiếc xe công nông chở lúa gạo, hoa màu đi lại suốt ngày đêm trên các tuyến đường nông thôn. Năm 1983, người dân vùng Tân Phú bắt đầu sử dụng đèn điện chạy bình ắc quy, ánh sáng phủ đầy khắp các con đường khiến cuộc sống người dân như được tươi mới hơn. Nhiều gia đình mua được những chiếc radio nhỏ, mỗi khi làm nương rẫy, họ mở lên thưởng thức âm nhạc rồi cùng nhau lao động và ca hát.

 

Tuy nhiên, đến giữa năm 1983, chỉ trong một thời gian ngắn, hàng loạt hộ gia đình bắt đầu di dời tài sản, bỏ đi nơi khác làm ăn. Nhà cửa bỏ hoang, vườn tược không ai chăm sóc. Thậm chí có những gia đình tuy mọi vật dụng vẫn còn để lại trong nhà nhưng hàng tháng trời, cửa vẫn khóa mà chủ nhân thì không quay về lại. Nương rẫy vốn lúc nào cũng vui vẻ bên những tiếng cười nói, ca hát của người dân lao động nhưng bỗng chốc im ắng đến lạ thường. Vụ mùa năm ấy, cây trái chín rục, rụng la liệt đầy dưới các tán cây nhưng rất ít người thu hoạch. Đêm xuống, thay vì đi lại hỏi thăm nhau, chuyện trò vui vẻ đến tận khuya thì nay xóm làng vắng hoe. Trai gái trong làng thường lựa những đêm khuya thanh vắng để hàn huyên tâm sự nhưng dần dà cũng chẳng ai thiết tha với việc đi ra đường vào buổi tối. Không gian lặng thinh như tờ, chỉ tầm hơn 6g tối, nhà nhà đã tắt điện, cửa đóng then cài.

 

Nhiều người trong vùng đang làm ăn khấm khá bỗng chốc đóng cửa, dẹp tiệm. Hàng loạt những nhà máy xay xát lúa gạo của tư nhân treo biển tạm ngưng hoạt động. Những người đàn ông trụ cột trong gia đình lần lượt rời bỏ vùng quê yên bình để sang địa phương khác làm ăn. Phần lớn trong huyện lúc bấy giờ chỉ con lại phụ nữ, trẻ em và những người già không còn sức lao động. Họ ở lại, đêm xuống ngủ tại nhà mình nhưng lúc nào cũng nơm nớp lo sợ, tâm trạng bất an. Phiên chợ mỗi buổi sớm mai vốn rộn rã bởi những thanh âm tươi vui, những cuộc chuyện trò bàn bạc về mùa vụ, con cái thì nay không ai còn tâm trạng để hỏi han nhau. Mọi người chỉ lặng lẽ làm cho xong công việc của mình rồi ai về nhà đó. Không khí cả vùng đất như chìm trong màu chết chóc.

 

Được chính quyền địa phương báo tình hình về, nhận thấy có sự lạ đang xảy ra trên địa bàn quản lý của mình. Linh tính của người chỉ huy mách bảo có chuyện không lành đã xảy ra, ngay lập tức, Trung tá Chín Cương xuống tận từng ấp và tổ chức họp dân. Ban đầu, vì quá đỗi hoang mang và sợ hãi nên không một ai dám hé răng để nói lên sự thật. Sau đó, bằng biện pháp nghiệp vụ và những lời lẽ gần gũi, trấn an nhân dân cuối cùng mọi người mới chịu lên tiếng.

 

Người dân đã thông báo cho Trung tá biết về một “Băng cướp Hắc Long” vừa mới xuất hiện trong vùng. Băng cướp này thường hoạt động về đêm, trùm kín mặt mũi và có mang theo vũ khí. Mỗi khi thực hiện xong một phi vụ, “Băng cướp Hắc Long” luôn vứt vào nhà nạn nhân một tờ giấy trắng, trên đó có dấu mộc đỏ in chữ “Băng cướp Hắc Long” và hình con rồng màu đen hung dữ.