Không hạn chế thời hạn khởi kiện quyền thừa kế khi không có di chúc

 Bà Tuyết kể bà nội mất đã hơn 20 năm và không để lại di chúc. Thời gian trước do hoàn cảnh gia đình khó khăn, cha của bà phải về quê làm ăn. Nay khi quay về nhà thì biết người cô đã tự ý làm giấy tờ nhà đất và đứng tên chủ quyền căn nhà bà nội để lại. Vì vậy bà muốn khởi kiện người cô để chia lại tài sản của bà nội có còn được không, có bị vướng vào trường hợp hết thời hiệu khởi kiện hay không?

Căn cứ vào quy định tại tiết a.3 điểm a khoản 2.4 Mục 2 Chương 1 Nghị quyết số 01/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao ngày 10-8-2004 hướng dẫn áp dụng pháp luật trong việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân, gia đình: Theo đó không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế cho trường hợp trong thời hạn 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế, mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn 10 năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu tòa án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt. Đó là trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thỏa thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.

Như vậy, trong trường hợp bà Tuyết, bà nội đã mất 20 năm mà không có yêu cầu khởi kiện về thừa kế mà cô bà đã đứng tên trong sổ đỏ thì cha con bà vẫn còn quyền khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung. Và trường hợp này không hạn chế thời gian khởi kiện.

Kiện ra tòa đòi lại tên miền cấp quốc gia

Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội vừa tuyên chấp nhận yêu cầu kháng cáo của Công ty TNHH Samsung Electronics (Công ty Samsung) đối với tên miền samsungmobile.vn. Theo đó tòa đã sửa đổi bản án sơ thẩm, thu hồi tên miền nói trên để ưu tiên cho Công ty Samsung đăng ký sử dụng. HĐXX nhận định cơ sở để khiếu kiện đối với cả hai tên miền samsungmobile.com.vn và samsungmobile.vn là hoàn toàn giống nhau, vì vậy việc tòa sơ thẩm xử thu hồi một tên miền và không thu hồi tên miền thứ hai là không hợp lý. Lý do tên miền này đã bị chủ thể khác đăng ký là không có giá trị vì theo luật, tên miền đang có tranh chấp phải được giữ nguyên hiện trạng, không được phép chuyển đổi cho tổ chức, cá nhân mới.

Theo hồ sơ, tháng 10-2009, Công ty Samsung mà đại diện theo ủy quyền là Công ty Quốc tế D&N nộp đơn TAND TP Hà Nội khởi kiện ông Dương Hồng Minh và Công ty Cổ phần Thiết kế và Chuyển giao Công nghệ mạng Việt Nam (ViTechNet, do ông Minh là giám đốc) để đòi lại hai tên miền samsungmobile.com.vn và samsungmobile.vn. Theo Công ty Samsung, ông Minh và ViTechNet đăng ký sử dụng với ý đồ xấu nên yêu cầu tòa ra phán quyết thu hồi các tên miền này để ưu tiên cho Công ty Samsung đăng ký sử dụng.

Công ty Samsung trình bày là chủ sở hữu nhãn hiệu Samsung cho sản phẩm điện thoại di động đã được Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu. Đồng thời, Samsung là chủ sở hữu tên miền quốc tế samsungmobile.com. Để phục vụ nhu cầu sản xuất và kinh doanh tại Việt Nam, Công ty Samsung có nhu cầu đăng ký tên miền quốc gia Việt Nam. Tuy nhiên, việc này không thể thực hiện được, do tên miền samsungmobile.com.vn đã được Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) cấp cho ông Dương Hồng Minh từ ngày 3-11-2005 và tên miền samsungmobile.vn được cấp cho ViTechNet từ ngày 20-12-2007. Sau khi đăng ký các tên miền nói trên, ông Minh và ViTechNet đã rao bán tên miền samsungmobile.com.vn trên trang web với giá 80 triệu đồng và khuyến mại thêm tên miền samsungmobile.vn.

Hai bên đã từng tiến hành hòa giải nhưng không được. Theo đó Công ty Samsung đề nghị ông Minh chấm dứt việc sử dụng các tên miền nói trên để trả lại cho công ty. Và Công ty Samsung sẽ thanh toán một khoản chi phí phù hợp nhưng ông Minh đã đưa ra mức giá cao hơn 218 triệu đồng. Vì thế việc hòa giải không thành.

Xử sơ thẩm, TAND TP Hà Nội tuyên thu hồi tên miền samsungmobile.com.vn để ưu tiên cho Công ty Samsung đăng ký sử dụng trong 10 ngày liên tục. Tuy nhiên, tòa đã bác yêu cầu thu hồi tên miền thứ hai là samsungmobile.vn, với lý do tên miền này đã bị một chủ thể khác là Đào Ngọc Tiến đăng ký sử dụng, sau khi hết hạn mà không được ViTechNet tiếp tục gia hạn.

Không đồng ý với phán quyết liên quan đến tên miền samsungmobile.vn, Công ty Samsung tiếp tục kháng cáo lên cấp phúc thẩm.

Kể từ ngày 1-1-2007, khi Luật Công nghệ thông tin có hiệu lực, các tranh chấp về đăng ký, sử dụng tên miền quốc gia .vn được giải quyết thông qua các hình thức: thương lượng hòa giải, trọng tài và khởi kiện tại tòa án. Và đến cuối năm 2008, Bộ Thông tin và Truyền thông mới có Thông tư số 10/2008/TT-BTTTT hướng dẫn cụ thể vấn đề giải quyết các tranh chấp này.

Theo đó, ngoài các yêu cầu chung về điều kiện khởi kiện và nội dung đơn khởi kiện theo yêu cầu của pháp luật, nội dung đơn khởi kiện của chủ thể có tranh chấp phải đáp ứng đầy đủ ba yêu cầu sau:

- Tên miền tranh chấp trùng hoặc giống đến mức nhầm lẫn với nhãn hiệu thương mại hay nhãn hiệu dịch vụ mà người khiếu kiện có quyền và lợi ích hợp pháp.

- Người bị khiếu kiện không có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan đến tên miền đó.

- Tên miền đã được người bị khiếu kiện sử dụng với ý đồ xấu đối với người khiếu kiện.

Ngoài đơn khởi kiện, bên nguyên đơn cung cấp các chứng cứ, tài liệu liên quan để chứng minh yêu cầu khởi kiện của mình là có cơ sở.

Như vậy, theo thông tư nêu trên, ngoài các quy định chung về điều kiện khởi kiện theo quy định của pháp luật tố tụng dân sự, để khởi kiện yêu cầu lấy lại tên miền, cần phải đáp ứng đầy đủ cả ba điều kiện nêu trên, điều này đôi khi cũng gây khó khăn cho bên nguyên đơn trong việc chứng minh bên bị đơn đã có “ý đồ xấu” hoặc chứng minh bên bị đơn “không có quyền và lợi ích hợp pháp liên quan đến tên miền”.

Về các hình thức giải quyết tranh chấp, các bên tranh chấp có thể lựa chọn một trong ba hình thức sau để giải quyết:

- Thông qua hòa giải thương lượng: Các bên có thể thực hiện việc hòa giải trước hoặc trong quá trình tố tụng. Trong trường hợp các bên thỏa thuận được với nhau về việc tranh chấp, các bên phải lập biên bản hòa giải thành và gửi đến nhà đăng ký tên miền .vn liên quan hoặc Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) để làm cơ sở xử lý tên miền tranh chấp.

- Thông qua trọng tài: Các bên có thể lựa chọn hình thức trọng tài để giải quyết tranh chấp tên miền phát sinh trong hoạt động thương mại. Thủ tục giải quyết tranh chấp theo phương thức này được thực hiện theo quy định của pháp luật về trọng tài thương mại.

- Khởi kiện tại tòa án: Các bên có thể yêu cầu TAND có thẩm quyền giải quyết các tranh chấp tên miền trong quan hệ dân sự và hoạt động thương mại. Thủ tục giải quyết tranh chấp theo phương thức này được thực hiện theo quy định của pháp luật về tố tụng dân sự.

Sau khi đã có biên bản hòa giải thành; quyết định đã có hiệu lực của trọng tài; bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của tòa án, nhà đăng ký tên miền .vn và VNNIC sẽ căn cứ vào đó để thực hiện việc xử lý tên miền tranh chấp như: thu hồi tên miền để ưu tiên người khiếu kiện đăng ký sử dụng hoặc giữ nguyên hiện trạng; thực hiện các quyết định khác liên quan đến việc thu hồi, treo, giữ có thời hạn tên miền có tranh chấp. Ngoài ra, trong quá trình giải quyết tranh chấp, tên miền phải được giữ nguyên hiện trạng, không được phép trả lại, thu hồi, chuyển đổi nhà đăng ký tên miền .vn hay chuyển đổi tổ chức, cá nhân mới. Nếu sau khi giải quyết tranh chấp, người khiếu kiện được ưu tiên đăng ký sử dụng tên miền thì phải đăng ký trong vòng 10 ngày; hết thời hạn này mà người khiếu kiện không thực hiện việc đăng ký sử dụng tên miền, tên miền sẽ được đăng ký tự do.